Монгол Улсын хилийн төмөр замын хоёр дахь гарцыг нээж өнөөдөр нээж байна. Тодруулбал, Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн төмөр замын суурь бүтэц өнөөдөр /2022.11.25/ тээвэр хийхэд бэлэн болсноо зарлаж байна.

Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Шинэ сэргэлтийн бодлогын Боомтын сэргэлтийн хүрээнд Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн 226.9 км төмөр замыг төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр найман сарын хугацаанд бүтээн байгуулсан юм.

Төрөөс төмөр замын тээврийн талаар баримтлах бодлогын баримт бичигт 2018 онд энэ чиглэлийг нэмж тусгасан.

Харин Засгийн газрын 2022 оны нэгдүгээр сарын 12-ны 28 дугаар тогтоолоор Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн төмөр зам барихаар шийдвэрлэж Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрлэнэ өнгөрсөн гуравдугаар сард бүтээн байгуулалтыг эхлүүлж байсан бол өнөөдөр ийнхүү товлосон хугацаандаа барьж, ашиглалтад оруулж байгаа нь энэ.

Дорноговь аймгийн Зүүнбаян багаас Улаанбадрах, Хөвсгөл, Хатанбулаг зэрэг сумдаар үргэлжилсэн зам. Ханги боомтын талаас төмөр замын эхлэл тэг цэгээс Ханги өртөө хүртэл 14 км хэсэгт өргөн цариг, мөн олон улсын 1422 мм нарийн царигийн төмөр замтай зэрэгцүүлэн байгуулснаар онцлогтой.

Ингэснээр Хятадын төмөр замтай Ханги Мандал боомтоор шууд холбогдоход бэлэн болж байна. Монгол Улсад мөрдөгддөг төмөр замын стандартуудаас гуравдугаар зэрэглэлтэй. 1520 мм өргөн царигтай. Зүүнбаян-Ханги төмөр зам нь 20-25 тонн ачаа тээвэрлэх хүчин чадалтай. Ашиглалтад орж байгаа эхний ээлжид долоон сая тонн ачаа тээвэр эхэлнэ. 2023 онд хоёрдугаар үе шатанд 15 сая тонн чадамжид хүрнэ. 2024 оны хоёрдугаар хагаст гуравдугаар үе шатанд 20-25 сая тонныг тээвэрлэнэ. Үндэсний суурь бүтэц Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн төмөр зам нь Зүүнбаян-Тавантолгой төмөр замын 111 км дээрээс салаалсан. Энэ нь Монгол Улсын анхны гурван төмөр замын чиглэлийн уулзвар бөгөөд тээврийг зохион байгуулж, ачааг шаардлагатай чиглэлд хуваарилах ач холбогдолтой.

Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн ачаа тээвэрт 4000 вагон хэрэглэнэ. Үүнээс 3000 нь задгай болон чингэлгийн хосолмол зориулалттай орчин үеийн шинэ загвартай.

Энэ бүтээн байгуулалтын концессыг зураг төсөл боловсруулах, барих, ашиглах, шилжүүлэх нөхцөлийн дагуу "Монголиан транс лайн", "Монголиан транс ложистик" нэгдэл гүйцэтгэжээ. Концессын гэрээний хугацаа дуусмагц суурь бүтцийг улсад үнэ төлбөргүй шилжүүлэх юм.

Цар тахлын дараах эдийн засгийн хүндрэлтэй нөхцөл байдалд Монгол Улсын түүхнээ хамгийн богино хугацаанд Зүүнбаян-Ханги төмөр замыг ийн цогцлоолоо.